Nederlandse commando omgekomen in Uruzgan.

Onder de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie Uruzgan is op zondag 6 september 2009 een dode gevallen. Het slachtoffer is de 26-jarige Special Forces-operator korporaal Kevin van de Rijdt van het Korps Commandotroepen (KCT). Commandant der strijdkrachten generaal Peter van Uhm maakte dat diezelfde avond bekend op het ministerie van Defensie.  Van de Rijdt sneuvelde die dag rond 11.00 uur lokale tijd (8.30 uur Nederlandse tijd) bij een vuurgevecht met vijandige elementen ten noorden van de vooruitgeschoven patrouillebasis Coyote in het district Deh Rawod, ongeveer 40 km ten westen van Kamp Holland in de Afghaanse provincie Uruzgan.Commando’s en mariniers van de zogenoemde Taskforce 55 waren daar bezig met een veiligheidsoperatie. Op de precieze toedracht van het schietincident kan vanwege operationele veiligheidsredenen niet worden ingaan. Wel is bekend dat de commando’s  zich ten noorden van Deh Rawod bevonden in een gebied waar de taliban zich veilig wanen. Ze wisten dat de vijand daar zou zitten. Plotseling was er vuurcontact. Korporaal Van de Rijdt liep daarbij schotwonden op. Nadat Kevin werd geraakt door kogels van de taliban werd hij per MEDEVAC-helikopter snel naar Kamp Holland gevlogen, maar bezweek daar toch aan zijn (schot)verwondingen. Voor korporaal Van de Rijdt was het de eerste keer in Uruzgan maar niet de eerste operatie.

Afgelopen week spoorden leden van deze ongeveer zeventig man sterke speciale eenheid, in het uiterste oosten van Uruzgan, tegen de provincie Zabul aan, nog een grote hoeveelheid bermbommen op. Dit gebeurde in samenwerking met Australische militairen van Task Force 66. Deze acties moeten voorkomen dat talibanstrijders ‘vanuit de randen’ van de gebieden die Nederland onder controle heeft, aanslagen voorbereiden en hun invloed uitbreiden. Sinds enige tijd is het onrustig in het zuiden van Afghanistan. De verkiezingen en de extra inzet van de NAVO-macht ISAF zijn daar de oorzaak van, aldus generaal Van Uhm. Afgelopen week vielen in totaal vijf gewonden bij patrouilles in Tarin Kowt en Deh Rawod. Twee militairen werden geraakt door een granaat en drie militairen raakten lichtgewond door een bermbom.

Korporaal Van de Rijdt, ‘zette zich onbaatzuchtig in voor een betere toekomst voor Afghanistan’. Dit schrijven minister en staatsecretaris van Defensie Eimert van Middelkoop en Jack de Vries en Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm in een gezamenlijke reactie in het condoleanceregister van de 26-jarige gesneuvelde commando.

“Hij verrichte een zeer zware taak. Wij hebben diep respect voor hem”, schrijven de drie, die laten weten diep geraakt te zijn door het verlies en intens mee te leven met de nabestaanden en collega’s van Van de Rijdt.

Luitenant-generaal Rob Bertholee schrijft: “Kevin deed in Uruzgan uiterst belangrijk werk, maar dat werk ging wel gepaard met grote risico’s. Ik heb het diepste respect voor zijn moed.” De Commandant Task Force 55 schrijft dat Van de Rijdt ‘een echte, zeer gewaardeerde collega binnen onze eenheid was, die het militaire vak op een uitstekende wijze verstond’.

Ook kapitein Marco Kroon, die in mei de Militaire Willems-Orde ontving, laat weten mee te leven met de partner, ouders en kameraden in Uruzan van de overleden militair. Direct na het openen van het condoleanceregister op de site van het ministerie van Defensie stroomden de steunbetuigingen binnen.

In een persverklaring liet Peter van Uhm weten dat de commando’s van de Task Force 55, waar Van de Rijdt deel van uitmaakte, opereren ‘op de randen van het invloedsgebied van de TFU (Task Force Uruzgan) ‘. Vanuit deze randgebieden worden door de Taliban veel aanslagen voorbereid, stelt Van Uhm. Daarom is het ‘voor het welslagen van onze inzet belangrijk om ook in deze gebieden actief te zijn’.

Sinds de verkiezingen in Afghanistan is de invloed van het Afghaanse leger en de ISAF-troepen in de bevolkte gebieden toegenomen. Dit heeft er wel toe geleid dat de druk van de Taliban in de grensgebieden van deze veilige regio’s groter is geworden, meldt Van Uhm.

De operatie waarbij Van de Rijdt overleed, was bedoeld om de invloed van de Taliban in deze grensgebieden terug te dringen. “We zoeken de tegenstander op in de gebieden waar zij zich veilig wanen”, aldus van Uhm. Nederlandse troepen zullen dit blijven doen, verzekerde de generaal. Dat binnengaan van vijandig gebied en ‘fysiek’ contact zoeken, behoort tot de taken van het KCT.

Korporaal Kevin van de Rijdt is de twintigste Nederlandse dode sinds het begin van de missie in Afghanistan in 2006. Hij is de eerste Nederlandse commando die in Afghanistan omkomt.

Voor het eerst sinds 1953 (Korea) zal de wand met plaquettes, op het middenterrein van de Engelbrecht van Nassaukazerne te Roosendaal moeten worden aangepast. ‘Nunc Aut Nunquam’, oftewel ‘Nu of Nooit’ heet het monument. Het monument kent 74 namen van commando’s die sneuvelden in oorlogstijd. In de Tweede Wereldoorlog, in Nederlands-Indië en in Korea. Binnenkort komt er een strijdtoneel en een naam bij. Die van Afghanistan en van Kevin van de Rijdt. Hij zal de 75e zijn.

Ondanks dat SF-operators van het KCT sinds 1993 continu worden uitgezonden, bleef eigenlijk dit soort onherroepelijk onheil het Korps al 56 jaar bespaard. Noem het training. Noem het selectie. En voorbereiding. Noem het krijgsmansgeluk. Echter, de tegenstander heb je niet volledig in de hand, laat kapitein Marcel Krul van het KCT in BN/De Stem, een regionaal dagblad, optekenen.

Maar eens komt de dag dat het vreselijk misgaat en die dag was zondag 6 september 2009. En mis ging het voor Kevin.
Krul noemt het ‘vrij uniek’ dat een van de korpsleden het slachtoffer werd van vuurcontact. Alhoewel commando’s  over het algemeen meer gevaar lopen door het soort operaties dat ze uitvoeren, is Kevin (pas) de tweede Nederlandse militair die sinds het begin van de missie in Uruzgan in 2006 door vijandelijk geweervuur om het leven is gekomen. Bermbommen zijn en blijven voorlopig doodsoorzaak nummer één in Uruzgan. Kolonel Rob Querido, commandant KCT, schetste dat beeld nog bij het appèl voor voornoemd monument. Hij liet de vlag hijsen en vervolgens halfstok hangen. En het was doodstil onder de ongeveer driehonderd verzamelde manschappen, op het paradeterrein van de kazerne.

Dat doodgaan ook een ‘beetje’ hoort bij een vak als dat van commando, daar wil kapitein Marcel Krul absoluut niet van horen.  Je bent bekend met de risico’s maar kiest er natuurlijk niet voor om daar ook het leven te laten. Hij wijst op de zo lange tijd dat het goed ging. En naar het feit dat militairen net zo goed mensen zijn, met gevoelens, en met een gewoon vak. Krul heeft Kevin uiteraard persoonlijk gekend. Het KCT is een klein en hecht clubje. Iedereen kent elkaar. Collega’s zijn je maten, je dierbaren, haast per definitie. Dit heeft veel impact. Ineens komt alles heel erg dichtbij. Krul herinnert zich Kevin van de Rijdt als een enthousiaste, sportieve, humoristische en goedlachse  jongen. Hij had de sportacademie als achtergrond. Een opleiding  die hij hadafgerond en waar hij later graag iets mee wilde doen.

En nu? Wat nu? Op de kazerne is de sfeer bedrukt. Maar het ‘leven’ op de Engelbrecht van Nassau gaat ook door. De voorbereidingen op toekomstige uitzendingen en missies ook. Het KCT gaat gewoon door, het laat zich niet leiden door dit soort incidenten, hoe moeilijk dat ook is. Tot de bijschrijving op het monument zijn er geen rouwdiensten en ceremonies meer gepland. Krul laat in de krant optekenen dat alles er nu op is gericht om Kevin een passende uitvaart te bezorgen. Dat zal in Venray gebeuren, daar wonen zijn ouders en is hij geboren. Het hangt er allemaal vanaf wat de familie precies wil. Een vertegenwoordiging van het KCT is er al heen geweest, om de familie te begeleiden. En dat begeleiden en steunen zullen ze blijven doen.

Op de avond van dinsdag 8 september is met 2 indrukwekkende herdenkingsdiensten door ISAF-militairen en civiel personeel op gepaste wijze afscheid genomen van korporaal Kevin van de Rijdt en sergeant-majoor Mark Leijsen. Mark sneuvelde amper een etmaal later dan Kevin na een aanslag met een geïmproviseerd explosief. De Apache-onderhoudshangaar op Kamp Holland stond die dinsdagavond vol met militairen die er de ceremoniën meemaakten. De raadsvrouw wist er een waardige ceremonie van te maken waarin het levenslustige karakter van Kevin centraal stond. De commandant van Task Force 55, luitenant-kolonel Robbemond memoreerde aan Kevin als een gangmaker met een groot sociaal hart. Brigadegeneraal Marc van Uhm benadrukte, als voormalig commandant van het Korps Commandotroepen, de band voor het leven die commando’s met elkaar hebben en dat 6 september 2009 voor altijd een zwarte bladzijde zal zijn in de geschiedenis van het korps. Tevens sprak de generaal zijn diepe respect uit voor moedige mannen zoals Kevin. Ronduit ontroerend waren de tekstbijdragen van twee vrienden van Kevin. De dienst werd afgesloten met de Last Post, een minuut stilte en het Wilhelmus.

In de vroege ochtend van woensdag 9 september 2009 waren vele ISAF-militairen present voor de zogeheten ‘rampceremonie’. Zij vormden met een erehaag de laatste gang naar een gereedstaande C-130 Hercules van de Koninklijke Luchtmacht waarvan de propellers als staande kruizen in dezelfde stand staan, waarmee de militairen verder richting Nederland zijn gebracht. De twee afzonderlijke rouwstoeten werden vooraf gegaan door een doedelzakspeler van het OMLT, terwijl achter het voertuig met de kist directe collega’s van de gevallenen marcheerden. Het is dan altijd ijzingwekkend stil. Alleen de voetstappen en af en toe een gefluisterd commando hoor je. De kist, bedekt met een Nederlandse vlag, passeert dan honderden strak saluerende militairen. De erehaag werd naast Nederlandse militairen ook gevormd door op het kamp aanwezige Afghaanse, Sloveense, Amerikaanse, Britse, Australische en Franse militairen.

Vervolgens geeft de gang van de acht kistdragers het ritueel iets verdrietigs en trots tegelijk. Hun voeten bewegen in hoog tempo op en neer, maar hun stapjes zijn zo klein dat de kist maar tergend langzaam vooruitkomt. Alsof ze hun gesneuvelde maat zo snel mogelijk naar huis willen brengen, naar zijn familie, maar moeite hebben afstand van hem te doen.

De klanken, die klinken uit de doedelzak, bezorgd iedereen kippenvel. Generaal-majoor Mart de Kruif, commandant van de ISAF-troepen in zuidelijk Afghanistan, was eveneens bij de ceremonie aanwezig om Kevin en Mark de laatste eer te bewijzen.

De lichamen worden net zo lang op hun laatste reis naar huis op deze symbolische wijze begeleidt en beschermd – ook tijdens tussenlandingen – totdat het wordt overgedragen aan de nabestaanden. en worden zij .Deze ceremonie is belangrijk voor militairen. Het is er een van wapenbroeders, om eer te betonen en onze rouw te ordenen. Brothers in arms zijn ze. Dit is overigens ook de titel van het lijflied bij uitzendingen. En het zegt inderdaad alles…

’s Avonds om 22.50 uur landde de C-130 Hercules op vliegbasis Eindhoven. Daar werden zij met een korte ceremonie overgedragen aan hun nabestaanden. Bij de aankomst van de lichamen op vliegbasis Eindhoven werd een erehaag gevormd door ruim 120 militairen van het Korps Commandotroepen, het Operationeel Ondersteuningscommando Land en de Luchtmobiele Brigade. Enkele collega’s uit het inzetgebied maakten deel uit van de erehaag en zijn samen met Kevin en Mark teruggevlogen uit Afghanistan. Na de uitvaartplechtigheden keren deze collega’s terug naar het missiegebied.

Bij de aankomst van het vliegtuig in Eindhoven waren familie en dierbaren aanwezig, evenals Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm, Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee, Commandant Operationeel Ondersteuningscommando Land brigade-generaal Jan Broeks en Commandant Korps Commandotroepen kolonel Rob Querido.

Onder grote belangstelling hebben collega’s, vrienden en familie maandag 14 september afscheid genomen van Kevin. Hij werd door acht collega’s van het KCT de St. Petrus Banden parochiekerk in gedragen, waar fors meer belangstellenden dan zitplaatsen waren.

Op zijn door de Nederlandse vlag omhulde kist lag zijn groene baret. Tijdens de dienst verschenen onder meer vrienden, de moeder en de vriendin van Kevin achter de microfoon voor een persoonlijke noot. Na de dienst in de Venrayse kerk werd Van de Rijdt door een besloten gezelschap naar het crematorium te Blerick begeleid. Kevins collega’s van het KCT en een grote delegatie oud-commando’s vormden een erehaag bij de aankomst en het vertrek van Kevin en zijn familie. Na afloop van de dienst losten collega´s een ceremonieel saluutschot.

Het Ministerie van Defensie heeft na afloop van de uitvaartdienst de condoleanceregisters voor Kevin van de Rijdt en de daags erna gesneuvelde Mark Leijsen gesloten. Duizenden mensen betoonden daarin de afgelopen week hun medeleven aan de nabestaanden van de gesneuvelde militairen.

Leo van Westerhoven