De laatste plaats in Nederland waar men wellicht kaderleden van het Korps Mariniers zou verwachten is Schaarsbergen, het dorp dat grotendeels bevolkt wordt door militairen van de Luchtmobiele Brigade. Echter, op de Oranjekazerne in Schaarsbergen, naast de gebouwen van de Brigade, staat het gebouw van de School Grond-lucht Samenwerking (SGLS). Militairen van Landmacht, Luchtmacht en het Korps Mariniers werken hier samen in alles wat te maken heeft met militaire grond-luchtoperaties. Binnen de sgls werkt een kapitein der mariniers als instructeur Forward Air Controller (FAC). Dit artikel geeft een korte uitleg over het begrip Close Air Support (CAS), de sgls en de werkzaamheden van de FAC-instructeur van het Korps Mariniers.

 Wat is cas?: Steeds vaker heeft het Korps Mariniers in het kader van operaties in internationaal verband, de beschikking over Close Air Support, een vorm van indirecte vuursteun, ter ondersteuning van grondoperaties. CAS is luchtsteun in de nabijheid van eigen troepen en vindt in principe plaats tussen de Forward Line Own Troops (FLOT) en de Fire Support Coordination Line (FSCL). Om de jachtvliegtuigen en gevechtshelikopters van de Koninklijke Luchtmacht of andere NAVO-bondgenoten op vijandelijke doelen te leiden is een FAC-team nodig. In zo’n team zit een FAC en indien mogelijk een Laser-operator (LO). De FAC heeft een tweeledige taak. Ten eerste dient hij vijandelijke doelen uit te schakelen en ten tweede moet hij hierbij de veiligheid van eigen troepen maximaliseren. Sinds het NAVOingrijpen in onder andere Kosovo is het voorkomen van beschadigingen aan waardevolle infra-structuur (collateral damage) een heikel punt. Een FAC moet hierop bedacht zijn. De LO dient met behulp van een laser target designator de lasergeleide vliegtuigmunitie te sturen. Lasergeleide munitie is met name effectief bij het aanvallen van puntdoelen (zoals bijvoorbeeld bruggen), het aanvallen van bewegende doelen (zoals tanks in een dynamisch gevechtsveld) en bij het beperken van collateral damage. Binnen de NAVO is veel verschillende CAS-munitie te vinden. Voorbeelden en effecten hiervan zijn bij recente operaties veelvuldig te zien geweest: 250, 500 of 1000 kg general purpose-bommen (eventueel GPS- of lasergestuurd), 20 of 30 mm gattling-guns, rockets en clusterbommen zijn hier voorbeelden van. De FAC en de LO moeten daarom ook op de hoogte te zijn van de effecten van de verschillende munitie en de onveilige afstanden voor het eigen personeel.

Wat is de School Grond-Lucht Samenwerking?: De SGLS is een ‘paarse school’ (interservice) binnen de krijgsmacht en heeft als doel het opleiden van Nederlandse en Belgische militairen in de samenwerking met de Luchtmachten van Nederland, België en NAVObondgenoten. Hiervoor worden per jaar verschillende cursussen gegeven die in tijdsduur variëren van drie dagen tot 6 weken. De SGLS is onderverdeeld in een tweetal onderdelen. Ten eerste de opleidingsrichting Fixed Wing. Hierin worden cursussen verzorgd die betrekking hebben op het aansturen van jachtvliegtuigen in gevechtssituaties. Voorbeelden van dergelijke cursussen zijn de LO-opleiding en de FAC-opleiding. De tweede hoofdgroep is de opleidingsrichting Rotary Wing. Deze groep geeft les in operaties waarbij grondpersoneel samenwerkt met transporthelicopters. Voorbeelden hiervan zijn de opleiding tot Landing Point Commander (LPC) en de opleiding tot Helicopter Handling Instructor (HHI). In het gebouw van de SGLS is tevens het kenniscentrum voor optreden in de derde dimensie gehuisvest (KC-3D). Dit kenniscentrum verzamelt binnen- en buitenlandse kennis over het huidige militaire grond-lucht optreden en verspreidt dit binnen de Nederlandse Krijgsmacht.

Wat zijn de werkzaamheden van de FAC-instructeur?: De kapitein der mariniers die als FAC-instructeur is geplaatst heeft werkzaamheden als instructeur, als supervisor en als officier der mariniers. Als instructeur is hij verantwoordelijk voor de instructie in de FAC-opleiding en LO-opleiding en het begeleiden en beoordelen van de FAC- en LO-cursisten in de praktijk. Dit komt neer op het geven van theorielessen in een klaslokaal, het trainen met cursisten in de FAC-simulator en het beoordelen van cursisten tijdens CAS-runs op militaire oefenterreinen in Nederland en België. Ook bepaalt hij in samenspraak met de instructiegroep de inhoud van de diverse opleidingen, zodat de inhoud actueel blijft en meegaat met de nieuwste ontwikkelingen. Een voorbeeld hiervan is het inpassen van het Automatic Target Handover System (ATHS). Dit is een geautomatiseerd systeem waarmee de FAC alle relevante informatie over het vijandelijke doel, vanaf een laptop, met behulp van een datalink naar het vliegtuig stuurt. Het vliegtuig verwerkt deze gegevens direct in het eigen vuurleidingssysteem. De FACinstructeur moet de cursus Aanvullende Instructie Bekwaamheid gevolgd hebben en is zelf uiteraard combat ready FAC. Dit houdt in dat hij per half jaar een minimaal aantal succesvolle CAS-runs moet uitvoeren. Dit wordt gedaan in Europa, maar tegenwoordig ook in de Verenigde Staten. Dit zijn de spreekwoordelijke krenten in de pap. Tijdens deze trainingsperioden wordt gewerkt met diverse jachtvliegtuigen, zoals F16’s, Harriers, Tornado’s en A-10’s en tijdens deze runs worden regelmatig 250 kg vliegtuigbommen afgeworpen. Voor een FAC is het nuttig om de werklast van de piloot tijdens een CAS-missie te ervaren. Voor dit doel krijgt de FAC de mogelijkheid om per trainingsperiode een CAS-vlucht mee te vliegen in een F16. Dit is voor iedere FAC een indrukwekkende ervaring. De werkzaamheden als supervisor houden in dat de instructeur kan worden ingezet tijdens FAC-oefeningen van de operationele FAC’s om de CAS-prestaties te beoordelen. Deze trainingen zijn nodig om per FAC te voldoen aan de minimale trainingseisen. FAC’s die niet aan het vastgestelde aantal succesvolle CAS-runs voldoen, verliezen de bevoegdheid om zelfstandig CAS-missies te mogen leiden. Ook tijdens deze trainingen wordt getracht zoveel mogelijk verschillende buitenlandse gevechtsvliegtuigen te gebruiken. Als supervisor beoordeelt de instructeur niet alleen de CAS-runs van de FAC’s van het Korps Mariniers, maar ook van de FAC’s van bijvoorbeeld de gemechaniseerde brigades van de Landmacht. Dit is een goede zaak, omdat gestreefd wordt naar eenheid van beoordelen. De FAC-instructeur behoudt natuurlijk zijn taken en verantwoordelijkheden als officier der mariniers. Het Korps Mariniers verwacht op de hoogte gehouden te worden van de laatste technische en tactische ontwikkelingen op het gebied van CAS. Regelmatige  communicatie met het hoofdkwartier van het Korps Mariniers is dan ook noodzakelijk. De aanwezigheid van het KC-3D in het gebouw van de SGLS is een uitkomst om op de hoogte te blijven van actuele FAC-informatie. De FAC-instructeur bewaakt de getraindheid van de FAC’s van het Korps Mariniers. In samenspraak met het hoofdkwartier geeft hij aan welke FAC’s  voor training in aanmerking komen om combat ready te blijven. Ook kan de FAC-instructeur de belangen behartigen van het personeel van het Korps dat bij de SGLS in opleiding is tot FAC of LO.

Tenslotte: Een plaatsing als FAC-instructeur bij de SGLS is uniek voor een officier der mariniers. Het biedt de mogelijkheid om te  werken in een ‘paarse’ (interservice) en multi-nationale omgeving waarbij een goede verhouding bestaat tussen het  denkwerk op het kantoor, de instructie in de leslokalen en de praktijk van CAS. FAC-instructie is de primaire taak voor de  officier die op de SGLS is geplaatst. Tevens biedt de plaatsing de mogelijkheid om dieper op de techniek en tactiek van CAS in te gaan.

Leo van Westerhoven