Groene baretuitreiking met een Koninklijk tintje

Het heeft weer de nodige bijna bovenmenselijke krachtinspanningen, bloed, zweetdruppels en tranen gekost. Maar op vrijdag 11 december bereikte ’s morgens in alle vroegte het ongelofelijke aantal van 33 cursisten de thuishonk van het Korps Commandotroepen (KCT), de Engelbrecht van Nassaukazerne in Roosendaal. De grootste groep nieuwe commando’s sinds de opschorting van de dienstplicht, zo’n veertien jaar geleden. De aankomst vormde voor deze mannen van lichting 2009-08 het slotakkoord van de eindoefening ‘War Spite’. De in de volksmond zogenoemde ‘afmatting’, die dit keer vanuit Zeeland was gestart. Met het succesvol volbrengen van de Elementaire Commando Opleiding (ECO) hebben de cursisten het recht om de groene baret te mogen dragen welverdiend.

Begeleidt door de tonen – die bij allen van de hakken tot hoog in de nek kippenvel momentjes bezorgde – en marcherend op de cadans van de ‘Memorial Pipes and Drums’ van de ‘Seaforth Highlanders of Holland’ verbeten de mannen voor even de nu toch wel bijna ondraaglijke pijn. Een pijn die ze voelden in nagenoeg al hun ledematen als gevolg van het helse afzien van de afgelopen week.

Bij binnenkomst werden de cursisten zoals altijd aangenaam verrast door het enthousiaste en oorverdovende onthaal – dat dwars door merg en been ging – van veel aanwezigen van het KCT, een grote groep relaties, oud-commando’s en andere belangstellenden. Hierdoor kon je met recht spreken van een echte erehaag.

Ze genoten hierdoor, ondanks de met moeite in de plooi gehouden strakke poker faces, zichtbaar van hun ‘zegetocht’ via de ‘tranenpoort’ richting de appelplaats.

De nieuw geplaatste ‘tranenpoort’ doet gelijk zijn naam weer eer aan! In ieder geval waren er veel vochtige ogen te zien. Niet alleen bij de talrijk aanwezige familie maar ook onder de nieuwe commando’s. Tranen van emotie en vreugde. Iets dat voor deze ene keer door ECO adjudant Mac, die zegt een broertje dood te hebben aan vooral huilende mannen, door de vingers werd gezien. Werkelijk een fantastisch gezicht die emotionele ontlading!

Hoewel de totale commando-opleiding pas afgerond is als de Voortgezette Commando beëindigd is, is het moment van baretuitreiking aan het eind van de ECO een belangrijke mijlpaal. De uitreiking van de groene baret is dan ook telkens bijzonder voor zowel de cursist als ook voor zijn dierbaren. Daarentegen was deze maal de baretuitreiking toch wel extra opmerkelijk te noemen. Onze kroonprins, Z.K.H. Prins Willem-Alexander had namelijk impulsief de uitnodiging van kolonel Rob Querido, commandant KCT, aanvaard om op deze dag de karakteristieke groene baretten uit te reiken. Het internationale symbool voor Special Forces.

Deze ceremonie geschiedt zoals altijd volgens een strak protocol, voor zover dat het officiële deel betreft. Allereerst werd het appel door de paradecommandant afgenomen. Vervolgens was er het intreden van de Adjudant-generaal generaal-majoor Henk Morsink, die de kroonprins vergezelde, de burgemeester van Roosendaal mr. Michiel Marijnen en Ridder Militaire Willems-Orde, kapitein Marco Kroon. Na het intreden van het Korpsvaandel volgde de aankomst van Z.K.H. Prins Willem-Alexander.

Begeleid door kolonel Querido inspecteerde zij gezamenlijk de troepen. Dit alles onder begeleidende muziek van het ‘Fanfarekorps Koninklijke Landmacht (KL) der Bereden Wapens’.

Daarnaast werden de cursisten bij opkomst van de appelplaats wederom voorafgegaan door de ‘Seaforth Highlanders of Holland’. Kolonel Querido zei tijdens de ceremoniële baretuitreiking dat hij trots en verheugd was met de aanwezigheid van de Prins Van Oranje. Die tegelijkertijd daarmee de speciale band van het KCT met het vorstenhuis benadrukte. Een verbondenheid die al begon tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn grootvader Z.K.H. Prins Bernhard, was immers in 1942 nauw betrokken was bij de oprichting van No 2 (Dutch) Troop. Sindsdien heeft hij bij leven altijd grote betrokkenheid getoond met het KCT. Tijdens de reünie ter ere van het 50-jarig Korps jubileum in 1992 aanvaardde Prins Bernhard de benoeming tot Erecommando. Ten overstaan van duizenden reünisten werd toen aan de Prins de groene baret uitgereikt. Het is dan ook buitengewoon te noemen dat zijn kleinzoon nu zeventien jaar later de groene baret heeft uitgereikt aan maar liefst 33 afgematte maar zeer blije nieuwe commando’s. 

Een uniek en geweldig moment voor deze mannen en het KCT. Gelukkig bleef het deze zwaarbewolkte dag, op een klein buitje na, droog en begon warempel ook nog eens tijdens de uitreiking van de baretten door de Prins heel eventjes het ‘oranjezonnetje’ te schijnen.

Dan komt het verlossende bevel “Mutsdassen af”, die dan ook allen tegelijk respectvol op de grond worden gesmeten. Als vervolgens eindelijk “Baretten op” wordt gezegd, klinkt met veel overtuiging simultaan uit 33 kelen “Nunc aut Nunquam” (Nu of Nooit)!

De kreet klonk als een bevrijding en het KCT is dan 33 commando’s rijker.

Geheel in traditie werd vervolgens de ‘bestman’ van de lichting bekendgemaakt. Samen met kolonel Querido en de bestman van de vorige lichting moest daar uiteraard op geproost worden. Toen het eenmaal de beurt was aan de bestman van deze lichting liet betrokkene de inhoud van de ‘Generaal Sturges Cup’ zonder enig probleem tot en met de laatste druppel naar binnen glijden.

In een korte maar krachtige toespraak liet Z.K.H. Prins Willem-Alexander zijn waardering blijken door ondermeer te zeggen: “Toen ik u in de ogen keek tijdens het uitreiken van de baretten zag ik bescheidenheid en respect. Wat zou ik dat graag mee willen maken.”

Na het officiële deel is het de beurt aan de oudere lichtingen om de nieuwe maten te verwelkomen en om de baretten met bier nat te maken en in te drinken.

Nieuwe collega’s moeten namelijk op een gepaste manier verwelkomt worden, volgens de tradities van het KCT.

De familie en vrienden staan dan vervolgens te trappelen van pure ongeduld. Voor de inmiddels toch wel op het tandvlees opererende mannen volgt snel daarna het emotionele weerzien met familie en vrienden.

Toch wil ik u ook nog meenemen naar de laatste twee weken van de acht weken durende ECO. In deze twee weken zijn ze wederom zowel fysiek als mentaal tot het uiterste op de proef gesteld. Met name de finale van de ECO, ‘de afmatting’ en tevens de laatste week, is berucht.

Maar ook de week daaraan vooraf kun je bijna omschrijven als een ‘Olympisch’ weekje. Dat was namelijk de ‘testweek’, waarbij de cursisten individueel aan de tand zijn gevoeld. Ondermeer de hindernisbaan ‘Arnhem’, de touwbaan ‘Bloemendaal’, de klimtoren, hardlopen, een speedmars, een kaart en kompas oefening en een oriëntatieloop maakte daar onderdeel van uit.

Maar ook tactische oefeningen, teveel om op te noemen eigenlijk. Achteraf natuurlijk allemaal heel mooi om te doen. Maar stiekem zullen de meeste cursisten toch wel enigszins de zenuwen hebben gehad die week. Want als je die onderdelen niet succesvol afsluit, dan mag je niet de ‘afmatting’ in. Dan is het voor deze ECO exit.

Naast de mentale en fysieke momenten werden ze ook getest op materieelherkenning. Tanks, pantservoertuigen en heli’s bijvoorbeeld, om gek van te worden. Maar die ze wel allemaal binnen een bepaalde tijd dienden te herkennen. Maar ja als je Co-SpecOps, wat in het kort staat voor ‘Commando Speciale Operaties’ wilt worden moet je natuurlijk wel weten wat je ziet.

Verbindingen kwam ook bij de testen aan bod. Uiteindelijk heeft op één man na iedereen de testen gehaald. De donderdag bestond deze maal uit een waar pretpakket voor de cursisten.

Hij begon met een slotenmars waarbij ze meerdere malen tot hun tepels het stinkende water doorploegden. Wie eerder zijn toggle kwijt was geraakt was hierbij letterlijk de klos.

Dan weer afgewisseld met een terreinmars en vervolgens weer een sloot in, sloot uit, sloot in, door duikers, sloot uit en weer een terreinmars.

Als klapstuk een pittige speedmars richting tentenkamp om op een passende wijze te douchen. 

Na de ‘natte cross’ werd er een boksgala georganiseerd. Hierbij moesten de cursisten hun gevechtsbereidheid tonen. Dat het er hierbij hard aan toe is gegaan bleek wel uit de fikse aantal gekwetste lippen, bloedende neuzen en blauwe ogen. Na de prijsuitreiking volgde een geslaagde traditionele cursistenavond. De hele avond werd er op een ludieke wijze cabaret gepresenteerd waarbij de lachspieren van zowel de cursisten als instructeurs het ongetwijfeld vaak letterlijk moesten ontgelden. Ook was het tijd voor bier en Schrobbelèr kruidenbitter. Het laatste is een likeur vervaardigd uit 43 kruiden. Het zoete alcoholische goedje zit verpakt in een stenen kruik en komt van oorsprong uit Tilburg. Zowel het gerstenat als kruidenbitter vloeide rijkelijk. Maar dat mag ook wel een keer. Tot in de kleine uurtjes is er dan ook flink feest gevierd op het tentenkamp en na een toffe avond kon de boel afgebroken worden en schoongemaakt worden. Het weekeinde stond verder in het teken van de voorbereiding op de afmatting. Ook werd er ondermeer even tijd vrijgemaakt voor een bezoek van de ‘Goed Heilig Man’.

Dan komt er uiteindelijk toch het verlossende woord dat de afmatting gaat beginnen. Dit was het begin van het einde. Tot op het laatste moment was het voor de cursisten een verrassing waar ze heen zouden gaan. Zeeland werd uiteindelijk het toneel van de afmatting. De idyllische herinneringen die sommigen in het verleden misschien over hebben gehouden aan Zeeland tijdens zomervakanties van ‘afzien’ in de horeca en strandtentjes bij Renesse, werd al snel verdrongen door afzien en stompen over de Zeeuwse duinen en zig zaggend langs de golfbrekers op het strand. Een ooggetuige en motivator van het begin af tot bijna het einde aan toe was ‘Igor’, de oer Duitse herder van kapitein Rini Ijzelenberg, commandant ECO. Menig cursist hoorde in gedachte al het bekende krassen: geschikt dan wel ongeschikt, zodra hij probeerde Igor te laten zitten. Ik laat hierbij dan ook in het midden hoeveel er geschikt dan wel ongeschikt konden aankruizen.

Startpunt lag in de nacht van zondag op maandag bij de Zeelandbrug. Daar begon de afmatting echt. De route ging globaal via Schouwen-Duiveland en een rondje Walcheren terug naar het vertrouwde Brabant. In totaal werd er tijdens deze monstertocht in ruim vier dagen zo’n 285 kilometer lopend, fietsend, snelmarsend, klimmend en afdalend overbrugd. Slopend op de plakkende Zeeuwse kleigronden, waar de wind vrij spel heeft. Zeker met de af en toe zware regenbuien. Een tocht door weer en wind die na afloop het predicaat ‘heftig’ meer dan verdiende. Onderweg werd natuurlijk ook letterlijk een moment stilgestaan bij de Commandomonumenten in Vlissingen en Westkapelle.

De woensdagmorgen dat ik aankwam in Zeeland waren de cursisten al behoorlijk gaar. Het was net licht geworden. Het weer was inmiddels wel wat verbeterd want het had de eerste dagen veel geregend. Knieën begonnen bij de mannen te protesteren en zodra ze niet aan het rennen of klimmen waren bestond er de dreiging dat ze in slaap vielen. De individuele ‘bielzenmars’ stond als eerste op het programma. Om het ‘simpel’ te houden was de opdracht: “Volg de spoorlijn en je mag de ruimte tussen de rails niet verlaten!.” Totale afstand: ?? kilometer. Tijdsduur… “Daar word je vreselijk sip van zo in je uppie”, was achteraf de opmerking van een cursist. Weer een ander zei: “Zo dichtbij en tegelijkertijd toch weer zo ver weg.” Aan de start werden de gehavende bovenbeenspieren even opgerekt door de ‘commando starthouding’ op correcte wijze aan te nemen. Wederom strak in de gaten gehouden door ‘Igor’.

Oftewel, ze namen dezelfde houding aan als op het monument in Vlissingen. De route op en tussen de bielzen was bezaaid met kiezelstenen. Geen pretje voor de toch al redelijk geteisterde voeten.

Of dit al niet genoeg was lagen er op een gegeven moment tientallen bomen, inclusief takken, dwars over de spoorbaan.

Dit plaatste de cursisten voor een dilemma: wel of niet de rails verlaten om het obstakel te omzeilen. Niettemin, met in het achterhoofd de gegeven opdracht, bleven ze uiteindelijk toch maar tussen de rails en worstelden ze zich zo goed en kwaad als het kon tussen de boomtakken door.

Een belangrijke, zo niet de belangrijkste eigenschap van een commando, is namelijk ‘eerlijk en betrouwbaar’ zijn. Een eigenschap die vanaf het begin al in je lichaam moet zitten. Je daar niet aan houden betekent een ‘bloedgroepfout’ en onmiddellijke ontheffing uit de opleiding. Daarna lag er die dag en nacht nog vele regenachtige kilometers in het verschiet.

De volgende dag kwamen ze aan bij het plaatsje Rilland. Bij een gigantisch hoge brug om precies te zijn, waar naast het nodige klim- en abseilwerk een uitgebalanceerd evenwichtsgevoel goed van pas kwam.

Na deze opdracht was het voor de cursisten tientallen kilometers ‘volgen’ geblazen.

Eindpunt was ergens in de bossen bij Ossendrecht. Hier kwam het besef bij de meeste dat de helse beproeving op zijn eind liep. Om zich vervolgens een ogenblik later toch weer in het zweet te werken om binnen een bepaalde tijd het beruchte gat van 2x2x3 te graven.

Daarna nog een keer koken op een veldoventje, een aantal bevorderingen en nog een keer de zware rugzak om.

Zo stonden de cursisten uiteindelijk gereed voor de ‘Commandantenmars’ naar het tentenkamp. Vele cursisten hebben deze vijfentwintig kilometer in de ‘Zombie modus’ afgelegd. Het lichaam zei: het is donker; we gaan slapen. En dat deden sommige cursisten dan ook: lopend. Sommigen zelfs hallucinerend. Na aankomst op het tentenkamp volgde een ontbijt en onderhoud waarbij ze weer constant in slaap sukkelden. Daarnaast werd door commandant ECO, kapitein Rini IJzelenberg, deze morgen een nieuw aspect in de ECO geïntroduceerd: het ‘uitvallers appel’. Hierbij werd ten overstaan van de 33 ‘survivors’ afzonderlijk de namen opgenoemd van de uitvallers van lichting 2009-08. Bij iedere naam werd de ‘kommer en kwel’ bel geluid.

Diezelfde bel die deze ECO is geïntroduceerd als extra mentaal obstakel om niet op te geven. Hierdoor kan geen enkele cursist meer met stille trom de opleiding verlaten. Honderd man begonnen in augustus enthousiast en vol van zelfvertrouwen aan de Vooropleiding (VO). In totaal werd de bel 67 maal geluid.

Redenen voor uitvallen zijn er te over. Mentaal, fysiek of beide, want zodra je het lichamelijk zwaarder krijgt moet je een beroep doen op je mentale kracht. Maar ook gewoon domme pech kan een reden zijn. Andere onderdelen bij de KL spinnen hier garen bij. Veel van de uitvallers hebben dan ook inmiddels hun draai elders binnen de KL gevonden. Wat daarna volgde waren de laatste ‘clicks’ van de ECO naar de kazerne. Wat volgt is bekend…

Werd in de ECO bekeken of de mannen fysiek en mentaal geschikt zijn voor de zware functie. In de VCO wordt pas echt begonnen met de opleiding tot Co-Specops. In de VCO wordt hij verder opgeleid voor het complete scala aan mogelijke taken.

Naast het bijhouden, uitbouwen van de reeds aangeleerde vaardigheden komen een groot aantal onderwerpen in aparte cursussen aan bod. Tijdens dat jaar opleiding en ook daarna wordt er ontzettend veel energie gestoken in instructie, training en begeleiding, met als enig doel een ‘all-round’ commando af te leveren die volledig is berekend op zijn moeilijke taken. Daar heeft de organisatie de plicht voor en de man recht op teneinde maximale overlevingskansen te hebben als de ploegen daadwerkelijk ingezet worden. Dit vergt een hoge mate van geoefendheid en speciale vaardigheden. De komende tijd staat dus in het teken van leren, veel leren.

In de afgelopen artikelen over lichting 2009-08 hebben wij de totale opleiding van deze cursisten in vogelvlucht proberen te schetsen. In aparte artikelen die reeds verschenen zijn of nog gaan verschijnen zullen wij de diverse deelopleidingen belichten en het werk van de instructiegroepen.

Maar eerst krijgen de 33 mannen van lichting 2009-08 alle tijd om de afgebroken speklaag in een zeer verdiend Kerst/Nieuwjaarsverlof weer op te bouwen. De VCO zal in 2010 nog veel van hun vergen. Nu eerst maar genieten en veel succes bij de vervolgopleiding!

Gerard van Oosbree