FN Herstal SCAR, een complete familie

De FN SCAR is toch wel een opvallende verschijning in de wereld van aanvalswapens. Al bij de introductie begin deze eeuw waren de meningen verdeeld en dan voornamelijk over het design. En dat was radicaal anders dan de wat we tot die tijd gewend waren. FN Herstal uit België had al met de P90 bewezen een wapen te kunnen maken waarbij het ontwerp prima aansloot bij de functie. En dat is ook bij de SCAR familie het geval.

USSOCOM

FN heeft de SCAR familie ontworpen om mee te doen aan de verwerving van een nieuw aanvalswapen door het United States Special Operations Command (USSOCOM). In 2002 werd de industrie door USSOCOM uitgenodigd om een modulair platform te ontwikkelen voor meerdere kalibers voor de speciale eenheden onder haar commando. In 2004 kwam FN Herstal als winnaar uit de bus met de SCAR, de Special Operations Forces Combat Assault Rifle.

“De SCAR is ontwikkeld voor het verwervingsproject vanuit USSOCOM”, vertelt Kristof Verjans van FN Herstal. “Wij zijn begonnen met het ontwerpen van de grendel, dat is het hart van het wapen. We hebben die gebaseerd op de grendel van de FN2000. De grendel en de uittrekker zijn het sterkste gedeelte van het wapen. Dat was nodig voor de duikers van de US Navy SEALS bij zogenoemde ‘over the beach’ operaties. Tijdens de duik loopt het wapen vol water. Als niet al het water uit het wapen loopt zal dat bij afvuren overdruk veroorzaken en sommige wapensystemen zwaar beschadigen, vaak met gevaar voor de schutter. De Colt C7 en C8 in gebruik bij de Nederlandse defensie hebben dit probleem, evenals wapens als de M4 en AK47. Bij de SCAR zal dat niet gebeuren.”

Gratis

Na zes jaar verder ontwikkelen en testen gaf USSOCOM in 2010 aan dat het programma de zogenoemde Milestone C fase had bereikt. USSOCOM gaf opdracht voor de productie en verstrekking van de volgende types: MK16 5.56×45 mm NATO SCAR-L (SCAR-Light) (Short Barreled Rifle); MK17 7.62×51 mm NATO SCAR-H (SCAR-Heavy); MK20 7.62×51 mm NATO SSR (Sniper Support Rifle); en 40×46 mm MK13 Enhanced Grenade Launcher Module (EGLM). Tegelijkertijd kwam naar buiten dat SOCOM niet de 5.56 versie af zou nemen, ondanks dat er een significant voordeel was ten opzichte van de verstrekte M4 en later de MK18 5.56 kaliber geweren. M4 wapens konden namelijk door USSOCOM gratis verkregen konden worden uit de stocks van de US ARMY. Met het beschikbare budget werden wel meer MK17’s aangekocht. Ook werd er een kit ontwikkeld waarmee het mogelijk werd om een FN MK17 SCAR-H om te bouwen naar 5.56. Deze kit bestaat uit trekkermodule, sluiter, slagpin, magazijn en loop. Het wapen is dan wel groter en licht zwaarder dan noodzakelijk voor een 5,56 platform omdat het op basis van een 7,62 blijft.

SCAR familie

Het grote voordeel van de SCAR familie is dat een behoorlijk deel van de onderdelen, meer dan 85 procent, hetzelfde zijn in de MK16/L en MK17/H. Dat maakt het onderhoud, maar ook training en gebruik een stuk eenvoudiger. Ook logistiek heeft dit enorme voordelen door de vermindering van het aantal reserveonderdelen dat op voorraad moet worden gehouden. Verder gebruikersgemak is de snel verwisselbare loop. Voor beide versies zijn er bij USSOCOM drie looplengtes beschikbaar die door de gebruiker zelf kunnen worden gewisseld, afhankelijk van de inzet. Hier hoeft dus geen wapenhersteller aan te pas te komen.

Gewicht

Het toch wel radicale ontwerp van de SCAR maakt dat het wapen onmiddellijk opvalt. Door het massieve uiterlijk ziet de SCAR er zwaarder uit dan dat het is. Een FN MK17 SCAR-H platform met 16 inch loop weegt maar 3,63 kilogram. In vergelijk, de huidige Colt C7NLD weeg bijna vier kilo. Let wel, de C7 is 5.56 en de Mk17 7.62 dus dan is het gewichtsverschil nog duidelijker. Het zwaardere kaliber heeft een langere dracht en groter doordringend en stoppend vermogen. Beide zijn grote voordelen op het slagveld. De enige wapens die de Nederlandse krijgsmacht nu heeft met kaliber 7.62 zijn de MAG-mitrailleurs en de HK417 die beide beduidend zwaarder zijn.

Het lage gewicht komt gedeeltelijk door de geëxtrudeerde aluminium kast en het gebruik van polymeer als materiaal voor de ‘lower’ en de kolf. Binnenin heeft de kolf wel een volledig aluminium structuur. De kolf is overigens opklapbaar omdat er in tegenstelling tot de C7/C8 er geen gebruik wordt gemaakt van een terugkeerveer in de kolf. Deze zit in de SCAR geheel in de upper. En als we het dan toch over de kolf hebben. Ja, hij lijkt inderdaad heel erg op die, in mijn ogen, oerlelijke schoenen uit Australië. Verder is de kolf in lengte verstelbaar en heeft deze ook, in tegenstelling tot de meeste telescopische kolven, een cheekrest die in twee hoogtes kan worden versteld.

Spangreep

Een van de ‘nadelen’ die regelmatig genoemd worden is de meebewegende spangreep die in de voorste handgreep zit verwerkt. Deze beweegt mee en kan bij verkeerd vastpakken voor ongemak zorgen. Volgens Kristof is de plaatsing van de spangreep een voordeel. “Je hoeft het wapen niet van je schouder te halen om de spangreep te bedienen. Je kunt dus in schietpositie blijven liggen. Het feit dat de greep meebeweegt, maakt het ook mogelijk om meteen aan de positie van de spangreep de positie van de internals zien bij een eventuele storing.” De forward assist functie, op onze Colt C7 en C8 een apart onderdeel, zit bij de SCAR in de spangreep. “Het meebewegen van de spangreep is standaard op onze SCAR. Ook een voordeel is dat deze zowel links als rechts kan worden geplaatst”, verklaart Kristof verder. “We hebben nu ook een optie om een niet meebewegende spangreep te plaatsen. Juist omdat daar vanuit onze klanten vraag naar is. In dat geval kan er zelfs links en rechts gelijktijdig een spangreep geplaatst worden. Ook in deze configuratie wordt de functie van forward assist door de spangreep verzekerd.”

SCAR-SC

Sinds 2010 is het 7.62 kaliber wapen van USSOCOM de SCAR MK17. Maar FN Herstal heeft in al die jaren niet stilgezeten en de familie verder ontwikkeld en uitgebreid. Er is een korte karabijn versie bijgekomen, de SCAR-SC (Subcompact Carbine). Deze versie is volgens Kristof populair bij veel defensie en politie klanten, waaronder de Belgische Federale Politie. De SC is verkrijgbaar in 5.56×45/.223 Rem en 7.62×35/.300 BlackOut/Whisper. Veel fabrikanten monteren enkel een kortere loop om aan de vraag naar kortere wapens te voldoen. Door die kortere lopen gaat de betrouwbaarheid wel achteruit omdat er soms niet genoeg gasdruk kan worden opgebouwd voor de ontgrendeling. FN heeft hiervoor de grendeldrager aangepast, de kast verkort het gasblok naar achteren verschoven en de zuiger aangepast om de betrouwbaarheid te waarborgen.

In de onderstaande tabel staan alle FN SCAR modellen met hun belangrijkste kenmerken.

Ook het gebruik van geluiddempers is meegenomen in het ontwerp. Dempers worden steeds meer gebruikt, zowel binnen defensie als politie. Gebruikers kunnen simpel twee gasdrukstanden kiezen waarbij er een de gasdruk compenseert bij het gebruik van dempers. Kristof vertelt daarover: “de ontgrendeling in een SCAR gaat relatief langzaam waardoor de gassen, ook met demper, al voor het ontgrendelen grotendeels verdwijnen. De ideale vuurkadans voor de SCAR ligt tussen de 550 en 650 schoten per minuut”.

.300 BlackOut

Voor de steeds populairder wordende .300 BlackOut munitie heeft Kristof nog wel een opmerking. “Dit kaliber is nog geen NAVO-standaard. Dat houdt in dat verschillende munitiefabrikanten vaak erg verschillende energieniveaus hanteren voor de munitie. Dat kan bij veel wapens voor problemen zorgen als het gassysteem niet perfect bedacht is. Gelukkig kan de SCAR heel veel variabelen aan. Er is veel in onze SCAR systemen waardoor zo goed als alle munitie zonder specifieke instellingen functioneert. Mocht een klant echt specifiek een bepaalde “exotische” munitie gebruiken, dan kunnen wij af fabriek de wapens perfect afstellen. Maar voor verreweg de meeste klanten voldoet de standaard afstelling.”

Stel dat Defensie kiest voor de aanschaf van de SCAR familie. Een groot aantal wapens van verschillende fabrikanten, elk met hun eigen opleiding en inzetmogelijkheden en logistieke footprint, zouden dan vervangen kunnen worden door een familie van wapens. Individuele militairen kunnen dan kiezen uit de beste versie die bij hun taak past. Al is het alleen maar met de diverse looplengtes voor de MK16 en MK17 standaard aanvalsgeweren. Voor chauffeurs en voertuigbemanningen, maar ook voor Special Forces en Persoonsbeschermers is er de korte SC, voor de SLA’s (Schutters Lange Afstand) en snipers de diverse H-PR en TPR versies. En de basisopleiding is dan voor iedereen hetzelfde. Onderdelen zijn uitwisselbaar, wapenherstellers kunnen af met minder onderdelen, ook in het veld. Op dit moment zijn er elf verschillende versies van de SCAR ontwikkeld en in gebruik. Intussen heeft FN Herstal al meer dan vierhonderd varianten van de SCAR gebouwd voor klanten. Er is dus echt voor iedere klant de perfecte SCAR.

Dank aan Technisch Bureau Müller (TBM) en FN Herstal voor de technische expertise tijdens het maken van dit artikel.

Voor meer informatie bezoek je de website van FN Herstal en TBM.

Gerard van Oosbree