KCT operators op OBT-2 ‘winter’ in Oostenrijk

Van maandag 17 januari tot en met vrijdag 18 februari 2011 heeft om de beurt het gros van 103- en 104 Commandotroepencompagnie (Cotrcie) van het Korps Commandotroepen (KCT) in, rond en vooral boven het ‘Hochlager Lizum’ te Wattens gebivakkeerd. Een schitterende locatie op zo’n 2000 meter hoogte, gelegen in het Oostenrijkse oefengebied Lizum/Walchen. Bezaaid met behoorlijke ruig uitziende puisten tot een hoogte van ongeveer 2600 meter, wordt het gebied ook wel de Tuxer Alpen genoemd. Met vers besneeuwde flanken en toppen en een nachttemperatuur die daalde tot wel 20 graden onder nul, kun je dit gerust grensverleggend terrein noemen. Dé ideale locatie om de basis wintertraining, de tweede module van Optreden Bergachtig Terrein (OBT), te houden. Dit verhaal geeft er een beschouwende indruk van.

Voor operators in de Cotrcieën van het KCT is OBT-2 ‘winter’ eentje in een serie van periodiek terugkerende opleidingen en trainingen in bergachtig gebied. Deze oefening is een logisch vervolg op de oefening OBT-1 ‘zomer’, die iedere operator volgt tijdens zijn Voortgezette Commando Opleiding (VCO). Hierin worden de basisvaardigheden voor het overleven in de bergen aangeleerd. Voorbeelden zijn het oriënteren, het kennen van specifieke gevaren en het goed kunnen plannen van routes. Gedurende OBT-2 worden deze basisvaardigheden uitgebreid en specifiek toegepast onder winterse omstandigheden. Later worden in de daaropvolgende OBT opleidingen en trainingen kennis en vaardigheden in de bergen verder uitgebreid.[i]

Alle operators moeten immers in staat zijn om ook in die delen van de wereld ingezet te worden waar wat meer ‘bulten’ zijn dan in ons vlakke kikkerlandje. Denk hierbij aan hoogtes van zo’n 2500 meter boven zeeniveau. Een hoogte waaraltijd rekening moet worden gehouden met specifieke omstandigheden, zoals: hoogte en de hoogteverschillen, wisselende en vaak extreme weersomstandigheden en de invloed ervan op operaties. Het optreden vereist daarom specifieke kennis en vaardigheden.

Deze ‘basis’ opleidingscyclus staat, net als alle overige opleidingen binnen het KCT op het gebied van bergachtig terrein en koudweer-optreden, onder leiding van de instructiegroep OBT. Die op haar beurt bestaat uit ‘Heeresbergführers’ (HBFers), in Duitsland en Oostenrijk opgeleide militaire berggidsen, aangevuld met OBT-hulpinstructeurs. Alles in deze serie opleidingen is gericht op het operationeel en zelfstandig verplaatsen en uitvoeren van opdrachten in bergachtig terrein.

In eerste instantie is OBT-2 ‘winter’ gericht op het aanleren van overlevings-, verplaatsingstechnieken en -drills met een bijvoorbeeld een ‘pulk’ onder winterse omstandigheden. Daarnaast was ‘ploegintegratie’ voor 104 Cotrcie ook een belangrijke doelstelling. Met name omdat het merendeel van de VCO van lichtingsploeg 08/09 amper twee weken daarvoor in de compagnie ingestroomd was.

De oefening bestond voor beide Cotrcieën uit een drietal fasen. De eerste fase was de skiopleiding in de skihal in Rucphen. Verplaatsingen vinden immers hoofdzakelijk plaats op ski’s in combinatie met ‘stijgvellen’, of op sneeuwschoenen, ook wel ‘laplanders’ genaamd. De tweede fase bestond uit een lessencyclus in, en dan voornamelijk op de berghellingen van, de Tuxer Alpen waarin alle technische en tactische aspecten van het optreden werden aangeleerd. De derde fase vond daar ook plaats. Na de weekendbreak werd een tactisch scenario beoefend, waarin de aangeleerde kennis en vaardigheden terug kwamen.

“De skiopleiding in Rucphen had een aantal leerdoelen”, verteld eerste-luitenant Eric, ploegcommandant bij 104. “Voorbeelden waren het leren skiën zonder uitrusting, het kunnen traverseren op een sneeuwhelling, het kunnen Spitzkehren en het kunnen maken van een noodstop. De ski opleiding was ter voorbereiding op het skiën in alpengebied met “derdelijns’ uitrusting. Dit is de basis tactische uitrusting van een operator om meerdere dagen zelfvoorzienend te kunnen zijn, inclusief de grote rugzak 120 liter. Omdat het aanvangsniveau verschilde van zeer ervaren tot totaal onervaren werd een onderscheid gemaakt op basis van ervaring. Op een enkeling na slaagde de ski-instructeurs er in om zelfs de meest onervaren skiër binnen drie dagen op een normale en veilige manier de helling af te laten dalen.“

De eerste week in Oostenrijk werd over het algemeen op schoolse wijze instructie gegeven. De eerste dagen stonden in het teken van het vertrouwd raken met het materieel, oriënteren en het kunnen verplaatsen door het besneeuwde bergachtig terrein. Opbouwend met een bepakking van soepel naar operationeel. “Voorbeelden van leerdoelen waren het toepassen van ‘skills & drills’ in extreem koud weer, het kunnen overleven in (geïmproviseerde) onderkomens in de sneeuw en het kunnen uitvoeren van contactdrills en schietoefeningen op ski’s”, verteld adjudant Norbert, commandant Instructiegroep OBT van het KCT. “Deze lessen werden afgewisseld met andere lessen. Zo werd er ook aandacht besteed aan de gevolgen voor de individuele specialisaties zoals snipers, demolitie-, communicatie- en medische specialisten. Ook een aantal bergreddingstechnieken, bijvoorbeeld in geval van een lawine kreeg de nodige aandacht. Naast dat de operators onder de kleding een ‘lawinepieper’ dragen, behoort een sneeuwschep en sneeuwsonde tot de standaard uitrusting. Een lawinepieper is een radiozender en -ontvanger met een akoestisch signaal die gebruikt wordt om lawineslachtoffers op te sporen. Een sneeuwsonde is een lange, dunne uitvouwbare metalen stang die wordt gebruikt om een persoon die onder het sneeuwdek bedolven is te lokaliseren alvorens het slachtoffer uitgegraven wordt. Cruciaal voor een snelle zoekactie, blijft het oefenen van de reddingsprocedure om de correcte bediening van de lawinepieper en het fijnzoeken goed te beheersen.

De schiet- en tactische proceduretraining begon met het inschieten en controle richtmiddelen van de wapens. Hiervoor werd gebruikgemaakt van de vele schietbanen rondom het kamp. Deze zijn zodanig ingericht dat er met vrijwel alle wapens geschoten kan worden.”

Op donderdag vertrok men naar ‘boven’ om daar twee nachten te verblijven. De eerste nacht werd geslapen in een tent en de tweede nacht in een zelf gegraven sneeuwhol. Ook de weergoden hebben zich hierbij niet ongeroerd gelaten. Zo heeft het soms dagenlang onophoudelijk gesneeuwd en zorgt soms een laag wolkendek voor weinig tot af en toe helemaal geen zicht. Bij terugkomst op zaterdagochtend werd het meerdaagse uitstapje afgesloten met een verfrissende duik in een ijswak. “De eerste week werd door de operators ervaren als intensief”, verteld Eric. “Het bleek ineens een stuk moeilijker te zijn om in de ‘echte’ bergen overeind te blijven op ski’s.” Ondertussen is de staf van de Cotrcie druk bezig met het opmaken van orders en waarschuwingsbevelen ten behoeve van een zo reëel mogelijk oefenscenario voor de week erop.

Na de weekendbreak werd op maandag gestart met de commandovoeringcyclus voor het tactische scenario. Hierbij werd door de ploegen het hele Militairy Decision Making Process, in het kort MDMP, gestructureerd en stapsgewijs doorlopen, zodat alles tot in de puntjes werd uitgewerkt. Na deze isolatiefase ging de oefening los met een in niveau oplopende en uitdagende Special Reconnaissance (SR) en Direct Action (DA) scenario, waarin alle individuele specialismen volop aan de bak moesten.

Beginnend met relatief eenvoudige acties wordt vervolgens de druk voortbordurend opgevoerd om zodanig getraind te raken, dat wanneer dit soort dingen realiteit worden er adequaat, doelgericht en koelbloedig gereageerd wordt. Ondanks dat de opdrachten relatief eenvoudig waren, maakte de winterse omstandigheden een meerdaagse inzet al snel complex. Toen de ploegen op maandagmiddag ingezet werden, bleek dat met name het verplaatsen door alpinegebied eenmaal veel tijd kostte. De grootste dreiging waar de ploegen rekening mee diende te houden, was op zo een moment niet eens persé de vijand, maar eerder het terrein en het weer. De ploegen hebben na hun infiltratie een Observation Post (OP) uitgebracht. Tijdens de waarnemingsfase ontvingen zij verschillende fragmentation orders, in het kort ‘Frago’s’, waarop zij moesten reageren. Na succesvolle uitvoering van de opdrachten, wisten de ploegen op donderdagmorgen veilig te exfiltreren uit het vijandelijke gebied.

Daarnaast huisvest 104 Cotrcie de speciale OBT-ploeg. Dit zijn operators die speciaal zijn getraind en uitgerust om op álle hoogtes en onder de meest barre omstandigheden hun opdrachten uit te voeren. Ook zijn ze in staat om met hun vaardigheden en specialistisch materiaal de randvoorwaarden te scheppen voor het optreden van alle overige ploegen in middel- en hooggebergte. Daarnaast hebben deze ‘berggeiten’ van het KCT de oefenperiode aangegrepen om hun eigen vaardigheden aan te scherpen en te onderhouden. Op deze manier bereiden ze zich voor op een veel hoger doel. Ergens in dit jaar zullen ze namelijk gezamenlijk met de instructiegroep OBT, een operator van een buitenlandse SF eenheid en drie Amerikaanse Pararescue Jumpers (PJs) een complexe klimexpeditie (OBT- 5 Rots & IJs) ondernemen naar Mount McKinley. Deze 6194 meter hoge berg bevindt zich in de Noord-Amerikaanse staat Alaska. Uiteraard zal er achteraf hierover op DDP verslag van worden gedaan. Het uitdiepen van technieken en ervaringen met bergachtig (ijs)terrein is immers voor het KCT van groot belang. Vooral ook omdat het reëel is om te verwachten dat eventueel toekomstige uitzendgebieden forse rotsmassieven en bergtoppen kent.

Tijdens het tactische scenario zijn een hoop leermomenten op verschillende niveaus naar voren gekomen. Dat is vooral een goed uitgangspunt voor het opwerktraject waar 104 Cotrcie net aan begonnen is. Daarnaast is gebleken dat een tweeweekse oefening, waarbij men toch intensief samenwerkt, een goed middel is om oud en nieuw personeel te integreren. Na de nodige logistieke- en transport afwikkelingen en een laatste “Grüss Gott” kunnen ze met zijn allen terugkijken op een leerzame en geslaagde OBT-2 op een zeer geschikte, uitdagende locatie. Een groei in prestatie en uitvoering, vertrouwen in eigen bewapening, materiaal en (nieuw ingestroomd) personeel. Een héél erg goed gevoel dus!

[i]

OBT 1 ‘Zomer’ (Niveau enkele man en ploeg/groep)
Onderwerpen die aan bod komen zijn oriënteren, verplaatsingsdrills, het zelfstandig kunnen nemen van een natuurlijke hindernis, fysieke en mentale training en overleven op het gevechtsveld. Een aangepaste OBT 1 module wordt ook uitgevoerd door logistiek, geneeskundig en verbindingsdienst personeel van de stafcompagnie van het KCT.

OBT 2 ‘Winter’ (Niveau ploeg/groep en peloton)
De onderwerpen zoals die in OBT 1 in de zomer worden beoefend komen in deze module onder winterse omstandigheden aan bod. De verplaatsingen worden op ski’s uitgevoerd. Daarnaast wordt aandacht besteed aan schietoefeningen en mobility m.b.v. sneeuwscooters. Deze module wordt afgesloten met een tactische eindoefening.

OBT 3 ‘Zomer’ (Niveau ploeg/groep en peloton)
In de derde module wordt de kennis van OBT 1 uitgebreid naar het pelotonsniveau met schietoefeningen en mobility met het ploegvoertuig. Ook deze module wordt afgesloten met een tactische eindoefening.

OBT-specialistenploeg
De speciale bergploegen bestaan uit commando’s die extra cursussen volgen, met het doel om uiteindelijk zelfstandig op te kunnen treden onder allerlei verzwarende omstandigheden op alle hoogtes. Daarnaast zijn zij in staat om met hun vaardigheden en specialistisch materiaal de randvoorwaarden te scheppen voor het optreden van overige ploegen in middel- en hooggebergte. Alle commandotroepencompagnieën beschikken over OBT-specialistische kennis.
Het opleidingstraject van de specialistenploeg ziet er als volgt uit:

OBT 4 ‘Militaire ski-instructeur opleiding’
De specialist krijgt hierbij de vaardigheden aangeleerd om zelf militairen op te leiden in het verplaatsen op ski’s. Tevens is aan het behalen van deze opleiding de bevoegdheid gekoppeld om in de landen waar geoefend wordt, ook buiten de officiële pistes oefeningen en trainingen te begeleiden. Dit alles gebeurt wel onder toezicht van een HBF’er.

OBT 5 ‘Rots en IJs’
Tijdens deze periode leert een sectie/ploeg om zeer moeilijk toegangbare wegen en locaties toegankelijk te maken voor overige ploegen. Hierbij moet gedacht worden aan het voor- en naklimmen van sporen en het bouwen van zogenaamde ‘klettersteigen’. De module vindt zowel onder zomerse als winterse omstandigheden plaats.

OBT 6 ‘Ski Tour’
Hier leert de specialistenploeg om als ploeg te kunnen opereren onder extreme omstandigheden in besneeuwde terreindelen en gebieden met lawinegevaar. Verder leert de specialist om routes voor te bereiden en als gids te functioneren.

OBT 7 ‘Bergredding SpecOpsploegen’
Deze module is gericht op het zelfstandig kunnen uitvoeren van interventies op eigen en overig personeel tijdens oefeningen en uitzendingen.

OBT 8 ‘Bergredding specialistische OBT-ploeg’
In deze module wordt de specialistenploeg opgeleid om onder alle omstandigheden zelfstandig bergreddingsacties uit te voeren op locaties waar geen hulp van derden kan komen.

OBT 9 ‘KCT-hulpinstructeur OBT’
Dit niveau wordt gehaald na meerdere malen opgetreden te hebben als hulpinstructeur bij de instructiegroep OBT. Men moet kunnen voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een OBT 1,2 en 3. Tevens moet de Cdo Specops als zelfstandig commandant van een specialistische OBT-ploeg kunnen optreden.

Heeresbergführer (HBF)
Als men in aanmerking komt om militair berggids te worden, kan men na nog een aanvullend opwerktraject (afhankelijk van eigen kunnen en ervaring) uiteindelijk de HBF-opleiding van één jaar volgen in Duitsland of Oostenrijk.

Leo van Westerhoven